\
انتخاب زبان
نگاره مرغابی شیخ صفی الدین، قاصد گردشگری اردبیل 2023
در سومین گردهمایی وزرای گردشگری کشورهای عضو اکو که به میزبانی شهر خجند تاجیکستان در دوازدهم مهرماه ۱۳۹۸ برپا شد، شهرهای ساری و اردبیل از ایران به عنوان پایتخت گردشگری اکو برای سال های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ برگزیده شدند رویداد اردبیل ۲۰۲۳ پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو فرصت گران بهایی برای شناساندن غنا و نعمات طبیعی و تاریخی و ظرفیت ها و قابلیت های گردشگری و سرمایه گذاری استان به جهانیان است از آنجایی که ما در دنیای ارتباطات، تبلیغات و گرافیک زندگی می کینم، قطعا برای داشتن سهم مناسبی از بازار یا جذب حداکثری مخاطب، نیاز به دیده شدن داریم، نخستین گام هم برای دیده شدن، طراحی لوگویی است که رسالت اطلاع رسانی و پیام رسانی را یک تنه برعهده بگیرد، لوگویی که به خوبی با شکل و رنگ آمیخته شده باشد همیشه به یاد ماندنی خواهد بود و روی ذهن ها تاثیر خود را خواهد گذاشت بدین منظور برای آشنایی بیشتر با مفاهیم و نحوه طراحی لوگو اردبیل پایتخت گردشگری کشورهای اکو با فریبرز اسمعیلی گرافیست و طراح این لوگو به گفتگو نشستیم که مشروح آن در پی آمده است
به عنوان سوال نخست در طراحی لوگو اردبیل پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو از چه المان و نشانه‌هایی به‌طورکلی استفاده شده است؟
در طراحی این نشان، از مرغابی در حال پرواز به عنوان نماد اصلی، سایه‌ای از گنبد الله الله به رنگ آبی با فرم‌هایی از امواج نرم استفاده شده واز جزئیات کاشی‌‌کاری‌های بقعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی نیز در طراحی این نماد برداشت‌هایی شده است.
چرا از پرنده مرغابی طلایی در حال پرواز به عنوان نماد اصلی در این طرح استفاده شده است؟
پرنده مرغابی درواقع از تزئینات دیواری سقف حجره‌های دو طرف جنوبی و شمالی قندیل‌خانه یا دارالحفاظ مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی الهام گرفته شده است که متشکل از چندین مرغابی درحال پرواز با منقاری از طلا و پرو بالی از مرجان در یک فضای لاجوردی رنگ هستند. گمان می‌رود این نگاره‌ها از رویای شیخ صفی الدین سرچشمه گرفته است، با توجه به تفاسیر و اهمیت این نگاره‌ها، از این پرنده به عنوان نمادی از گردشگری به مثابه یک نگاره مهم و پیام‌آور با پیشینه تاریخی استفاده شده است.
در تحقیقات خود از چه منابعی برای الهام گرفتن و استفاده از المان‌ها در لوگو بهره جسته‌اید؟
منبع من برای الهام گرفتن کتاب "هنرهاي شيعي مجموعه فرهنگي، تاريخي بقعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي" به تأليف ملکه گلمغانی‌زاده اصل و حسن یوسفی بوده است. اين کتاب جز کامل‌ترين و معتبرترين منبع در مورد باستان‌شناسي، معماري و هنر تزئيني مجموعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي است. اين کتاب در تابستان 1389 با تيراژ يک هزار و ۱۰۰جلد چاپ و در آئین چهاردهمین دوره جايزه کتاب فصل در بخش هنرهاي تجسمي نیز برگزيده کتاب فصل شد، تدوين اين کتاب بيش از پنج سال زمان برده است.
در مورد کتاب "هنرهاي شيعي مجموعه فرهنگي، تاريخي بقعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي" بیشتر برایمان بگوئید؟
کتاب ياد شده در چهار فصل تدوين شده است. در فصل اول کتاب به آرايه‌هاي هنري در مجموعه خانقاهي و آرامگاهي شيخ صفي‌الدين اردبيلي پرداخته شده است.
فصل دوم کتاب مربوط به کتيبه‌نگاري در مجموعه تاريخي و فرهنگي شيخ صفي‌الدين اردبيلي و فصل سوم در مورد بررسي تزئينات کتيبه‌اي و غيرکتيبه‌اي مجموعه تاريخي و فرهنگي شيخ صفي‌الدين اردبيلي سخن گفته است. فصل پاياني اين کتاب نيز توضيحاتي در مورد گاه‌نگاري تحولات معماري، کتيبه‌هاي حديثي و دعايي و اسامي مشايخ و واقفين ارائه کرده است.
جلد دوم اين کتاب با عنوان معماري، باستان‌شناسي و توليت مجموعه تاريخي شيخ صفي الدين اردبيلي نیز در مرحله چاپ است، تدوين اين دو کتاب نزديک به ۱۰ سال طول کشيده است.
غنای تاریخی و گردشگری اردبیل چگونه در این لوگو گنجانده شده است؟
یکی از علت‌های اصلی بهره‌مندی از این نگاره، نمایش ابعاد کمتر دیده شده مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی و خود شهر اردبیل بوده است. در پس زمینه نشانه از شکل ساده شده گنبد الله الله با تصویر‌هایی از امواج نرم به عنوان نمادی از امواج دریاچه شورابیل و آب و هوای پاک اردبیل و همچنین از شاهکار هنر کاشی‌کاری‌هایی دوره صفوی بهره برده شده است.
در طراحی این نماد از چه رنگ‌هایی الهام گرفته شده است؟
در بناهای صفوی به ویژه در مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی رنگ غالب کاشی‌های منقش لاجوردی است و کلمه الله گنبد الله الله به عنوان شاهکار معماری مجموعه نیز به رنگ فیروزه‌ای ملون شده است، به همین دلیل از این رنگ به عنوان یکی از رنگ‌های اصیل و عرفانی معماری ایرانی اسلامی استفاده شده است.
در مورد رویای شیخ صفی الدین از پرنده مرغابی طلایی بیشتر برایمان بگویید؟
در کتاب "هنرهاي شيعي مجموعه فرهنگي، تاريخي بقعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي" آمده است که در تزئینات دیواری سقف حجره‌های دو طرف جنوبی و شمالی قندیل‌خانه یا دارالحفاظ مجموعه جهانی شیخ‌صفی الدین‌اردبیلی نقش پرندگانی را ملاحظه می‌کنیم که تداعی‌گر حدیثی از پیامبراکرم(ص) است:
«من قال لا اله الا الله من کل کلمه منها طیرا منقاره من ذهب و ریشه من مرجان» یعنی کسی که لا اله الا الله بگوید به ازای هرکلمه آن خداوند یک پرنده آن هم با منقاری از طلا و پروبالی از مرجان می‌آفریند. گمان می‌رود این نگاره‌ها از رویای شیخ صفی‌الدین اردبیلی سرچشمه گرفته باشد که روایت است: « شیخ در رویا می‌دید که فرشتگان به هیبت مرغان به شکل انسان درآمده‌اند و با او گفتگو می‌کردند با این بشارت که به صاحب‌دلی خواهد رسید و روی مراد خود را خواهد دید و قبله اقبال و کعبه آمال جهان خواهد شد، تسلی‌اش می‌دادند.» توضیحات و روایات در این مورد بسیار است که به بخشی از آن اشاره شد. در این نشانه نیز از همان پرنده مرغابی با همان تفاسیر به ویژه اشاره مستقیم به رنگ و پرنده مرغابی شده که علاوه بر این مضامین، از مرغابی درحال پرواز به عنوان نمادی از گردشگری نیز یاد شده است.
.
