استان اردبیل در یک نگاه  

استان اردبیل با1.250.000 نفر جمعیت و 17953 کیلومتر مربع وسعت در شمال غربی ایران قرار داشته و حدود 1/09 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. این استان از شمال با جمهوری آذربایجان، از جنوب با استان زنجان، از غرب با استان آذربایجان شرقی و از شرق با استان گیلان همسایه است.5  شهرستان این استان حدود 369  کیلومتر با کشور جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد. این استان دارای 10 شهرستان به نام های پارس آباد، مغان (گرمی)، بیله سوار، مشگین شهر، نمین، نیر، خلخال، کوثر و سرعین بوده و مرکز آن شهرستان اردبیل می باشد.

استان اردبیل به لحاظ برخورداری از اقلیم مناسب به ییلاق ایران شهرت یافته و ظرفیت های بسیار وگاهاً      بی نظیری در حوزه طبیعی، تاریخی و فرهنگی دارد و گردشگری به عنوان یکی از مهمترین محورهای توسعه استان می باشد.

مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی به عنوان یکی از 19 اثر تاریخی ثبت شده در یونسکو در استان اردبیل قرار دارد.

این استان 1800 اثر تاریخی شناسایی شده و حدود 920  اثر ثبت شده ملی در کشور و120 امامزاده و11 موزه دارد (8موزه تحت مالکیت میراث فرهنگی ، موزه شهداء تحت مالکیت بنیاد شهید، موزه مفاخر دینی تحت مالکیت بنیاد دایره المعارف استان اردبیل و موزه تاریخ طبیعی تحت مالکیت سازمان حفاظت محیط زیست استان اردبیل)

علاوه بر مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، آثار متعدد تاریخی دیگری از جمله: بقعه شیخ جبرائیل کلخوران، بقعه شیخ حیدر مشگین شهر و محوطه تاریخی شهر یری، قلعه اولتان پارس آباد، مجموعه بازار اردبیل، کاروانسرای شاه عباسی نیر، خانه صارم السلطنه نمین، مساجد، قلعه ها، پل ها، خانه های تاریخی وکاروانسرا ها نشان دهنده اهمیت تاریخی این استان می باشد.

توده کوهستانی سبلان با 4811 متر ارتفاع به عنوان یکی از هفت قطب گردشگری کشور، منشاء چشمه های آب گرم و سرد است و دریاچه واقع در قله آن و شیروان دره سی به عنوان ژئو پارک در استان اردبیل قرار دارد. این استان110 چشمه معدنی دارد که 75 چشمه آن آب گرم  35 چشمه آن آب سرد است که به همین جهت شعار گردشگری استان" اردبیل، سرزمین چشمه های بهشتی" انتخاب گردیده است.

آب گرم قینرجه با 84 درجه سانتیگراد به عنوان گرم ترین، آب گرم قوتور سویی با ph برابر با 2.7 به عنوان اسیدی ترین آب گرم  و آب گرم گاومیش گلی با دبی65 لیتر در ثانیه به عنوان پر آب ترین آب گرم در استان اردبیل قرار دارد.

 12مجتمع آب درمانی از جمله آب درمانی ایرانیان، شهر آفتاب، سردابه، قیه سویی، قینرجه مشگین شهر، شابیل، وله زیر، ژنرال، قهوه سویی، پهنلو، قینرجه نیر، بش باجیلار و گیوی در شهرستان های اردبیل، سرعین، مشگین شهر، نیر، وکوثر قرار داشته و توسعه توریسم سلامت در استان را رونق می بخشد.

استان اردبیل دارای 37 منطقه نمونه گردشگری در سطح بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی و12 روستای هدف گردشگری و52 روستای دارای قابلیت طبیعی و تاریخی است.

تله کابین مجموعه گردشگری حیران، پیست اسکی روی برف و تله سیژ آلوارس شهرستان سرعین و مجموعه پل معلق با 365 متر طول و80 متر ارتفاع در منطقه نمونه گردشگری خیاو تا گردولی در شهرستان مشگین شهر در استان اردبیل قرار دارد.

تنوع تولید صنایع دستی، استان اردبیل را در زمره استان های مهم و فعال تولید کننده محصولات صنایع دستی کشور قرار داده است. بیش از 50 نوع محصول صنایع دستی در مناطق روستائی، عشایری و شهری استـان اردبیل تولید و به بازارهای داخل و خارج از کشور عرضه می شود. قالی، ورنی، گلیم، مسند، جاجیم، انواع محصولات چرمی و... از جمله تولیدات مهم صادراتی به خارج از کشور به شمار می آیند.

ساوالان بالی (عسل سبلان)، آیران آشی(آش دوغ) و قارا حلوا( حلوای سیاه) از سوغاتی های استان اردبیل بوده و اغلب گردشگران در مسافرت به استان اردبیل از گوشت و لبنیات در کنار دیگر سوغاتی های استان خریداری  می کنند.

استان اردبیل دارای 75 هزار نفر جمعیت عشایری با 43 طایفه است که از نظر جمعیت رتبه سوم کشوری را داشته و توسعه عشایری در استان را رونق می بخشد.کشت و صنعت مغان و پارس آباد در شهرستان پارس آباد با زمین های مکانیزه زراعی و باغی و دامپروری و صنایع تبدیلی عاملی برای توسعه توریسم کشاورزی در استان می باشد.

این استان دارای 217 واحد مرکز اقامتی از جمله هتل و هتل آپارتمان و میهمانپذیر بوده و از نظر تعداد مراکز اقامتی رتبه سوم کشوری را دارد ، این استان 31 دفتر خدمات مسافرتی و21 واحد مرکز پذیرایی بین راهی دارد.

مجتمع های خدماتی و رفاهی بین راهی استان:

1-مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی نمین در کیلو متر 20 محور اردبیل-آستارا

2- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی ایرانیان در کیلومتر 38 اردبیل-سرچم

3-مجتمع خدماتی و رفاهی مائده(کریمی راد)در محور اردبیل-مشگین شهر

4- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی اشرفی در کیلومتر16 محور اردبیل- سرعین

5- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی سحر  در کیلومتر 98 محور اردبیل- پارس آباد

6- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی سبلان در کیلو متر 3 محور مشگین شهر – اردبیل

7- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی باغچه سبز کیلو متر 1 محور مشگین شهر –اهر

8- مجتمع خدماتی و رفاهی بین راهی دنیا دیده در کیلو متر18 محور اردبیل – نمین